Hoe maak ik mijn tuin klimaatrobuust? Met mulch!

Mulchen is het toedekken van de bodem met een laag tuinresten. De bodem bedekken is waar de natuur naar streeft. Een kale bodem zal zonder ingrijpen volgroeien met “onkruiden”. Het mulchen is een heel natuurlijke ingreep. De tuinresten waarmee wordt gemulcht stellen daarbij hun waardevolle voedingsstoffen terug ter beschikking aan de bodem en de bodemorganismen. De kringloop sluit zich. Mulchen is een techniek die zowel in de groente- en de siertuin, als tussen kruiden of onder kleinfruit toegepast wordt en zinvol is. 

Hoe werkt mulchen? 

De bodembedekkende mulchlaag remt de verdamping van het bodemvocht, de uitdrogende wind en de felle zon kunnen door de mulch minder goed bij de bodem waardoor die vochtig blijft. Mulch tempert ook de temperatuurverschillen in de bodem en het vangt allerlei externe druk op bijvoorbeeld van slagregen, voetstappen, wielen,... Donkere, vochtige en veilige omstandigheden onder en in de mulchlaag stimuleren bovendien het bodemleven dat de mulchlaag koloniseert. Het zijn – net als in compost – bacteriën en schimmels die met de afbraak van de mulchlaag van start gaan, gevolgd en bijgestaan door wormen, pissebedden, miljoenpoten en andere organismen. Telkens deze organismen langs gangen en spleten opnieuw de grond induiken, nemen ze organische stof en voedingselementen mee. Hierdoor verbetert de structuur en de voedingstoestand van de bodem.

 Hoe gezonder de bodem, hoe groter het vermogen van de planten om ziektes en plagen aan te kunnen. Geleidelijk zal de organische mulchlaag verdwijnen en kan deze aangevuld of vernieuwd worden.  

Mulchen kan met houtsnippers, met grasmaaisel, met compost, stro en hooi, bladeren, met plantenresten zoals takjes, schors, noten, droge stengels, … Kortom, de materialen komen het jaarrond in de tuin vrij. Mulchen is een zegen voor de tuinier, want die heeft daardoor minder onkruid te wieden, minder water te geven en minder te bemesten. 

Mulch beschermt de bodem tegen extreme temperaturen door de bodem koeler te houden in warme omstandigheden en warmer in koude omstandigheden. Grote temperatuurextremen kunnen fijne (haar)wortels immers doen afsterven. Hoewel deze extremen zelden vaste planten zullen doden die al enige tijd op hun plaats staan, kunnen ze toch flink wat stress veroorzaken omdat de plant energie vraagt om nieuwe fijne wortels aan te maken. In verschillende studies werd aangetoond dat mulch van organisch materiaal de bodemtemperatuur met bijna 10 °C verlaagt in vergelijking met onbeschermde grond. Grove mulch zorgt voor een minder afwijkende temperatuur in de onderliggende bodem dan fijnere mulch. Ook dikkere lagen organische mulch temperen de temperatuur beter dan dunne lagen. Grove mulch lijkt op dat vlak beter, want dikke lagen fijne mulch met een fijne structuur kunnen de water- en luchtdoorstroming belemmeren.